Многу е лесно да приметите дали децата се чувствуваат добро во врска со себе, но исто така и кога не се чуствуваат на овој начин. Ова “добро“ мислење за себе го нарекуваме “самопочит“.
Деца кои имаат здрава самопочит се:
Деца со ниска самопочит и самодоверба се:
Зошто самопочитта е важна
Кога децата се чувствуваат добро во врска со себе, тоа ги носи во успех – од школо до пријателства. Позитивните чувства како прифаќање на себе си и самодоворба им помага на децата да се справуваат со предизвиците, полесно да се соочуваат со грешки, и повторно да се обидуваат. Самодовербата и верување во сопствените способности им помага да го извадат и направат најдоброто од нив.
Од друга страна, децата со ниска самопочит најчесто се чувствуваат несигурни во себе. Доколку мислат дека нема да бидат прифатени од другите, нема ни да партиципираат ниту да пробуваат да се вклучат. Најверојатно ќе дозволуваат лошо да бидат третирани од другите и тешко ќе се справуваат со такви ситуации. Од децата од кои не се очекува да биде работата добро завршена ќе избегнуваат предизвици, лесно ќе се откажуваат и потешко ќе учат од грешките.
Ниската самопочит може да го блокира успехот. Децата имаат стрес од тоа како да се соочат со секојдневните предизвици.
Како се развива самопочитта
Баш спротивно на мислењето, самопочитта не се создава кажувајќи им на децата колку се прекрасни, единствени, најдобри (и покрај мислењето дека се!). Ставањето на детето на пиедетстал и давајќи му трофеј не помага во развивање на неговата самопочит. Кога децата се натпреваруваат – победуваат или губат, воочуваат дека нивниот труд прави разлика. Добивање на награда придонесува кон развивање на самопочит, но само кога детето знае дека ја заслужило.
Самопочитта е резултат од искуства кои помогнале на детето да се чувствува способно, ефективно и прифатено.
Како родителите можат да придонесат за создавање на самопочитта
Самопочитта се здобива со време. И доколку е на ниско ниво, може да се подигне.
Овие неколку работи може да ги придонесат родителите:
Еве како правилно да го пофалите детето
Избегувајте претерани пофалби кон детето. Пофалбата не изгледа заслужена, ако не е вистинска. На пример, му кажувате на детето дека одиграло одлиен натпревар иако тоа знае и чувствува дека не ет така. Подобро е да кажете; “Знам дека ова не беше најдоброто од тебе, но сите имаме и такви денови понекогаш. Се гордеам со тебе што не се откажа“. Додадете нота на самодоверба, “Утре е нов ден, ќе бидеш подобар“.
Пофалете го трудот на детето, отколку неговите квалитети. Избегнувајте пофалби кои се фокусираат на резултатот (на пр. 5 по математика) или на неговите квалитети (на пр. колку си паметен). Пофалби од овој тип може да водат кон тоа детето да не прифаќа предизвици кои би можеле да ја “загрозат “ репутацијата на добивање пофалби за се.
Поради ова, пофалбите упатувајте ги за вложениот труд, прогресот и ставот. На пример: “Напорно работиш на проектот“, или “Се подобар и подобар си на тестовите во училиште“, или “Многу сум среќна што вежбаш пијано секојдневно“. Овие типови пофалби ги охрабрува децата да вложуваат напор за работите, да работат кон остварување на цели и да се обидуваат. Кога децата го прават ова многу е веројатно дека ќе успеат.
Ставот е исто така многу важен. Кога ги завршувате обврските без мака, (или без негодување колку тешки задачи и обврски имате), и Вашето дете го го прави истото. Кога ги избегнувате задолженијата или си препишувате преголема заслуга за завршената работа, и детето го учите на истото.